Pieprzyki na ciele – czy są groźne? Rodzaje pieprzyków, powstawanie i leczenie

Pieprzyki występują w różnych kolorach, od jasnych, przez brązowe, czerwone i czarne. Znamiona barwnikowe, czyli popularne pieprzyki, to zmiany skórne, które znajdziemy na ciele każdego z nas. Ich wygląd uzależniony jest od melanocytów. Im ich więcej, tym nasze pieprzyki będą ciemniejsze.

Czym jednak dokładnie są pieprzyki? Jak powstają pieprzyki i jakie rodzaje pieprzyków można wyróżnić? Kiedy mogą być one niebezpieczne dla naszego zdrowia? Sprawdź koniecznie!

Czym są pieprzyki?

Pieprzyki są małymi naroślami, powstającymi w wyniku działania komórek, które wytwarzają barwnik w skórze.

Znamiona te bywają płaskie, uniesione, pojedyncze lub mnogie. Przybierają różne barwy, od różowych przez brązowe, aż po czarne. Mają niewielką średnicę i pojawiają się w różnych miejscach. Najczęściej jednak możemy je zauważyć na plecach, twarzy, szyi, klatce piersiowej i ramionach.

Nie zawsze jednak są to znamiona barwnikowe łagodne. Niektóre pieprzyki mogą być niebezpieczne.

Jak dochodzi do powstawania pieprzyków?

Znamiona na skórze mogą mieć podłoże genetyczne albo powstawać na skutek infekcji wirusowej lub innych stanów chorobowych. W zależności od rodzaju powstałej zmiany skórnej bywa ona mniej albo bardziej narażona na rozwój czerniaka – nie zawsze jest to czarny pieprzyk.

Do powstawania pieprzyków dochodzi wówczas, gdy melanocyty nadmiernie mnożą się podczas rozwoju embrionalnego. Niektóre pieprzyki to znamiona wrodzone, inne mogą wystąpić w późniejszym wieku i na każdym etapie życia. Większość pieprzyków pojawia się w dzieciństwie oraz w okresie dojrzewania.

Barwnikowe znamiona nabyte powstają pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Znamiona nabyte, to pieprzyki, które pojawiają się w ciągu całego życia i rozwijają się z wiekiem. Znamiona wrodzone widoczne są z kolei już w chwili urodzenia. To najczęściej zmiany o jednolitym kolorze i owalnym kształcie.

Pieprzyki – rodzaje znamion barwnikowych

Pieprzyki możemy podzielić na:

• Znamiona pospolite – są gładkie, o płaskich czubkach i jednolitej barwie.
• Atypowe zmiany melanocytowe – czyli znamiona nietypowe o nieregularnych kształtach. Są one większe i mogą mieć różną fakturę, od wyboistej po gładką.

Ponadto można wyodrębnić również znacznie dokładniejszy podział pieprzyków.

Znamię Spitz

To rodzaj znamienia, które często pojawia się u dzieci, w okresie wczesnego dzieciństwa i u młodzieży o jasnej skórze. To przeważnie pojedyncze zmiany skórne w formie kopulastej grudki i średnicy maksymalnie do około 10 mm. Najczęściej pojawiają się na twarzy, rękach i nogach. Mogą mieć zarówno zabarwienie cieliste, jak i czerwone czy czerwono-brązowe. Występuje też jako różowy, wypukły pieprzyk.

Typowe znamię Spitza szybko rośnie, ale po osiągnięciu pewnych rozmiarów przestaje się powiększać. Zdarza się, że są to znamiona atypowe

Znamię Suttona

Znane jest także jako znamię typu halo. Występuje pod postacią ciemnobrązowego lub czarnego pieprzyka i często ma nieregularny kształt o płaskim albo lekko uniesionym zakończeniu. Charakteryzuje się odbarwieniem w postaci białej obwódki. Taki pieprzyk ma tendencję do zanikania z wiekiem. W pewnych przypadkach, szczególnie u dorosłych, pieprzyk typu halo może być wskazaniem do profilaktyki onkologicznej.

Znamię Beckera

To znamiona barwnikowe atypowe, czyli o nieregularnej linii brzegu. Czasami są pokryte włoskami. Na początku bywają niewielkie, ale z czasem mogą powiększyć się nawet do kilku centymetrów. Możliwe jest ich uwypuklenie i pojawienie się w ich obrębie trądziku. Taka zmiana rzadko przekształca się w nowotwór złośliwy.

Znamiona błękitne

Znamię błękitne ma charakterystyczny niebieskawy kolor (czasem niebiesko-szary, innym razem niebiesko-czarny). Może być to znamię wrodzone lub nabyte. To najczęściej pieprzyki o wielkości ziarna soczewicy. Są płaskie, ale pojawiają się też w uwypuklonej formie. Znamię błękitne powszechnie spotykane jest u osób pochodzenia azjatyckiego. Czasami specjaliści rekomendują wycięcie takich pieprzyków, szczególnie gdy przekraczają 10 mm średnicy lub umiejscowione są w szczególnej lokalizacji np. w miejscach trudnodostępnych lub na owłosionej skórze głowy.

Znamię Clarka

Wymieniając rodzaje znamion, nie można zapomnieć też o pieprzykach nazywanych znamieniem Clarka. To płaska zmiana barwnikowa przybierająca bladobrązowy kolor lub barwę skóry. Ma dobrze zdefiniowane krawędzie i najczęściej znaleźć możemy ją na tułowiu lub kończynach, jednak może pojawić się również w każdym innym miejscu na ciele. Najczęściej występuje u dzieci. Należy do zmian skórnych łagodnych.

Inne znamiona skórne

1. Znamię Mieschera – to zmiany skórne obecne najczęściej w okolicach twarzy i szyi. Zazwyczaj mają okrągły kształt, są gładkie i mogą z nich wychodzić włosy.
2. Znamię Meyersona – to pieprzyki otoczone pierścieniem egzemy. Zmiany te są swędzące i może towarzyszyć im czerwona wysypka. Pojawiają się niezależnie od tego, czy w rodzinie występowały problemy z egzemą.
3. Zmiany zespolone – to skupiska podobnych pieprzyków znajdujących się na obszarze całego ciała.
4. Piegi – to małe obszary dodatkowej pigmentacji, która wynika z nagromadzenia melaniny. Pojawiają się u osób o jasnej karnacji i rudych włosach, ale nie tylko. Występują pojedynczo lub w grupach. Są gładkie i nie wystają poza skórę.

Pieprzyki na ciele a ryzyko wystąpienia czerniak

Największym zagrożeniem wynikającym z pieprzyków jest zagrożenie pojawienia się nowotworu złośliwego skóry, czyli czerniaka. Dlatego też wszystkie występujące na ciele pieprzyki należy bacznie obserwować. Odpowiednio wczesne wykrycie nowotworu może skutkować wyleczeniem, nawet w 90% przypadkach.

Za rozwój nowotworu może odpowiadać promieniowanie słoneczne, dlatego należy unikać nadmiaru działania promieniowania UV na skórę i zrezygnować np. ze zbyt długiego opalania. Osobom, które mają dużo pieprzyków, odradza się też korzystania z solarium.

Potencjalne zagrożenie czerniakiem stwierdzić może specjalista. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy więc udać się do lekarza dermatologa, który wykona badanie dermatoskopowe i pokieruje naszym ewentualnym dalszym leczeniem.

Ponadto pamiętajmy, że warto przynajmniej raz w roku profilaktycznie udać się do lekarza w celu skontrolowania wszystkich zmian i znamion skórnych. Osoby z licznymi pieprzykami, dodatnim wywiadem osobniczym oraz ci, którzy w rodzinie mieli przypadki zachorowania na czerniaka, powinny kontrolę taką przeprowadzać co 3 do 6 miesięcy lub według zaleceń lekarza.

Znamiona barwnikowe – co jeszcze warto o nich wiedzieć?

W badania znamienia barwnikowego pomocna jest skala, w której określa się i opisuje asymetrię zmiany, jej brzegi, kolor oraz średnicę.

Pieprzyki należy więc stale obserwować, a jeżeli zauważymy, że ciągle się powiększają, lepiej zasięgnąć porady lekarza. Kontrola powinna odbyć się również wówczas, gdy zmiany mają nieregularne brzegi, krwawią, mają nieregularne zabarwienie, w okolicy pojawiają się nowe zmiany barwnikowe, średnica znamienia ulega zmianie lub pieprzyk ma inne zabarwienie niż pierwotnie.

Profilaktyka powinna polegać na ochronie skóry przed szkodliwym działaniem słońca. W tym celu warto więc korzystać z kremów z filtrem UV i unikać ekspozycji na promienie słoneczne w godzinach, w których słońce świeci najmocniej.

W przypadku, gdy lekarz stwierdzi, że zmiana skórna może być niebezpieczna dla naszego zdrowia, może zdecydować o usunięciu czarnego pieprzyka. Pod żadnym pozorem nie powinniśmy usuwać pieprzyków samodzielnie!

Wśród dostępnych metod stosowanych w celu usunięcia pieprzyków wyróżniamy:

• Laserowe usuwanie pieprzyków – ta metoda używana jest w przypadku, gdy zmiany znajdują się w miejscach trudno dostępnych dla skalpela. Rana po zabiegu zazwyczaj szybko się goi i nie dochodzi do powstawania blizn. Zabieg nie wymaga również szycia, jest bezbolesny i może trwać około 30 minut.
• Metoda chirurgiczna – do usunięcia pieprzyka w tym przypadku używa się skalpela. Zmianę usuwa się zazwyczaj z zachowaniem określonego marginesu niezmienionych tkanek. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, a wyciętą zmianę poddaje się badaniu histopatologicznemu, które pozwala określić jej charakter.

Pieprzyki na ciele Podsumowanie

Pieprzyki to pojawiające się na ciele każdego człowieka zmiany barwnikowe. Wywodzą się z melanocytów, czyli komórek pigmentowych, które zlokalizowane są w warstwie podstawnej naskórka. Niektóre ze znamion barwnikowych widoczne są już po urodzeniu (wrodzone znamiona), a inne pojawiają się wraz z wiekiem (zarówno we wczesnym dzieciństwie, w okresie dojrzewania, jak i późniejszym czasie).

Większość pieprzyków nie jest groźna dla naszego zdrowia, niemniej, niektóre z nich mogą być powodem rozwoju nowotworu złośliwego. Każdy pieprzyk o asymetrycznym kształcie, nierównych brzegach, podrażniony lub krwawiący oraz każda zmieniająca się średnica pieprzyków czy pojawiające się w okolicy nowe znamiona barwnikowe są podstawą do konsultacji lekarskiej oraz badania dermatokopowe.

Pamiętajmy też, aby nie eksponować pieprzyków na działanie promieni słonecznych, używać kremów z filtrem i przynajmniej raz w roku (jeżeli lekarz nie zaleci inaczej) skontrolować wszystkie występujące na ciele zmiany z dermatologiem.

lek. med. Włodzimierz Rosiński

Specjalista chirurg z wieloletnim stażem, lekarz medycyny estetycznej. Uczestnik licznych kongresów i szkoleń.

Trener technik Aptos, blefaroplastyki, liposukcji, zabiegów medycyny estetycznej – poleca laser tulowy. Ulubiony zabieg to plastyka powiek.

Członek Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej i Anti-Ageing